Hip Hip KultHuraaa! – regionalne spotkania twórców
WNIOSKODAWCA
Maja Krośnicka z Gminnej Biblioteki Publicznej im. Leona Roppla w Luzinie
OPIS PROJEKTU
Celem są wspólne działania społeczności szkół podstawowych, bibliotekarzy/-ek, artystów/-ek i mieszkańców/-nek kilku gmin na Kaszubach. Uczniowie szkół będą jeździć po regionie, by spotkać się z ciekawymi osobowościami, zwiedzać i uczestniczyć w różnorodnych warsztatach z lokalnymi twórcami. Doświadczą kultury wielozmysłowo. Zwieńczeniem projektu będzie Dzień Regionu.
MIEJSCE REALIZACJI
Luzino
PARTNERZY PROJEKTU
Szkoła Podstawowa im. płk. S. Dąbka w Sychowie, Szkoła Podstawowa im. por. Jana Penconka w Gowinie, Szkoła Podstawowa im. A. Loreta w Łęczycach, Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Barłominie, Gminna Biblioteka Publiczna im. Leona Roppla w Luzinie, działająca przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła w Kębłowie
OKRES REALIZACJI
28.05-03.10.2018
PRZEBIEG REALIZACJI PROJEKTU
Co się stanie, kiedy do realizacji jednego zadania kulturalnego zaprosimy różne środowiska, osoby i instytucje? Mieszanka wybuchowa pomysłów i inspiracji. Aż chce się krzyknąć hip hip huraaa! W projekcie, który z przyjemnością koordynuje biblioteka w Luzinie, udział wezmą społeczności szkół podstawowych, bibliotekarze, artyści, i mieszkańcy kilku gmin na Kaszubach. Od czerwca do października zespoły projektowe, w składzie: uczniowie oraz ich opiekunów z poszczególnych szkół (Sychowo, Gowino, Łęczyce, Barłomino, Kębłowo) będą zbierać informacje na wybrane przez siebie zagadnienia z obszaru kultury regionu (np. mitologia, moda, kulinaria, przyroda, zabawa i zabawki), będą spotykać się z ciekawymi osobami, jeździć na wycieczki po regionie i uczestniczyć w różnorodnych warsztatach artystycznych z lokalnymi twórcami. Słowem będą doświadczać kultury wielozmysłowo i na różne sposoby, co więcej sami pod okiem profesjonalistów będą tę kulturę tworzyć. Zwieńczeniem ich pracy będzie tzw. Dzień Regionu, który odbędzie się w pierwszym tygodniu października w SP w Sychowie. Podczas finałowego wydarzenia wszystkie zaangażowane w projekt zespoły zaprezentują efekty swoich działań, a zaproszeni goście- uczniowie, ich rodziny, mieszkańcy poznają kulturę swojego regionu poprzez wysłuchanie krótkich prezentacji, udział w warsztatach sportowo-artystycznych czy grywalizacji.
W każdym wydarzeniu zorganizowanym w ramach projektu brały udział różne szkoły podstawowe. Poniżej relacja z wszystkich działań, które odbywały się od czerwca do października.
Szkoła Podstawowa im. Ks. J. Twardowskiego w Barłominie
Zespół projektowy w składzie: Judyta, Amelka, Patrycja, Czarek, Ania, Patryk, Patrycja, Paulina, Eulalia, Daria, Samanta, Otylia
Koordynacja: Jadwiga Kobiela, Halina Szlaga
Współpraca: Danuta Dybowska, Halina Białk
Zespół projektowy z Barłomina poszukiwał smaków tradycyjnych dla regionu Kaszub. W tym celu w czerwcu udał się na wycieczkę po gminie Luzino i odwiedził Danutę Dybowską – znakomitą kucharkę oraz państwa Bargańskich i ich pasiekę.
Dzieci po rozmowach z rodziną, spotkaniach z lokalną kucharką i pszczelarzami, a także uwzględniając specyfikę kuchni kaszubskiej i bazując na lokalnych produktach, wybrali menu, które przygotowali podczas wrześniowych warsztatów kulinarnych „Smaki Kaszub”. Warsztaty prowadziła Danuta Dybowska i Halina Białk. W tym dniu po całej szkole rozchodziły się znakomite zapachy gotowanych potraw oraz śmiech uczestników projektu – komentuje koordynatorka projektu Maja Krośnicka – Na stole pojawiły się m.in.: Kartofel Zupa z Grzybami, potrawka z kurczaka – tzw. Frikase, przepyszna drożdżówka z kruszonką i jabłkami prosto z sadu, warzywna sałatka oraz pieczone jabłka z miodem i orzechami. W efekcie kuchennych szaleństw powstała także mini książka kucharska oraz fantastyczna relacja fotograficzna.
Równolegle z warsztatami kulinarnymi młodzież uczestniczyła w warsztatach fotograficznych pod okiem Pauliny Skibickiej. Dzieciaki robiły zdjęcia gotowanych potraw, bardzo chętnie fotografowały ludzi, naturę i okoliczną architekturę – kontynuuje Krośnicka. Zespołem opiekowała się Jadwiga Kobiela i dyrektor szkoły Halina Szlaga. Pani dyrektor własnoręcznie przygotowała kolorowe fartuchy dla wszystkich uczestników projektu! – dodaje koordynatorka.
Szkoła Podstawowa im. por. J. Penconka w Gowinie
Zespół projektowy w składzie: Olek, Roland, Kornelia, Oliwia, Jakub, Julia, Filip, Zosia, Jessika, Wiktoria, Ola, Marta, Karol. Dołączyły do nas: Agata, Małgosia, Ksenia, Maja, Natalia, Marcelina.
Koordynacja: Katarzyna Borchmann
Współpraca: Dorota Świątkowska
14 czerwca uczniowie z Gowina zainteresowani tematem mitologii i demonologii Kaszub wyruszyli do Wejherowa do Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej na spotkanie z panem Romanem Drzeżdżonem.
W trakcie zajęć „Co nas straszy…opowieść o kaszubskich demonach, czarownicach oraz postaciach z bajek i legend” młodzież dowiedziała się, że spośród mniejszości etnicznych zamieszkujących słowiańskie ziemie, najbardziej osobliwą zbiorowością zdają się być Kaszubi, którzy posiadają własną mitologię i demonologię. Odbyta w wejherowskim muzeum lekcja udowodniła, że świat wierzeń Kaszubów można porównać do literackich kreacji Tolkiena czy Sapkowskiego – komentuje Krośnicka.
Prowadzący zapoznał dzieci z fachową literaturą: „Mitologia i demonologia w słownictwie, w bajkach, baśniach i legendach kaszubskich” (Gerard Labuda), „Fantastyka i rzeczywistość w bajce kaszubskiej” (Janina Cherek), „Baśnie, podania i legendy kaszubskie w zbiorach dla dzieci” (Gertruda Skotnicka), a jego interesujące opowieści zainspirowały młodych badaczy do pogłębiania wiedzy na temat własnego regionu. Dzień zakończył się bardzo twórczo – każdy z uczestników wycieczki własnoręcznie ozdobił lnianą torbę. Zgadnijcie, jakie postacie znalazły się na torbach? – kończy koordynatorka.
Uczniowie Gowina kontynuowali swoje poszukiwania na temat kaszubskiej mitologii we wrześniu, podczas wycieczki szlakiem „Poczuj Kaszubskiego Ducha” (gm. Linia). Zwiedzanie szlaku łączącego 13 trzymetrowych rzeźb, które wykonał artysta ludowy Jan Redźko, upłynął w sympatycznej i dość pracowitej atmosferze. Wśród kilkunastu wyrzeźbionych postaci jest m.in. muzykalny Retnik (Linia), Jirzgan – opiekun zabaw i tańców (Zakrzew), piękna bogini Pólnice, z którą spotkanie przynosi nieszczęście (Tłuczewo), czy intrygujący Pùrtk – demon swarów i kłótni (Lewinko).
Nie do wszystkich rzeźb młodzi badaczom kultury regionu dotarli tego dnia, jednak o wszystkich usłyszeli ciekawe opowieści od pani Jaromiry Labuddy – poetki, nauczycielki i badaczki życia i twórczości Aleksandra Labudy w jednej osobie. Razem z panią Jaromirą uczniowie udali się do Ośrodka Edukacji Kaszubskiej – Szkoły Podstawowej na Głodnicy, niewielkiej wioski położonej pod Strzepczem. Zaproszenie do odwiedzenia szkoły otrzymali od samego współzałożyciela i dyrektora Witolda Bobrowskiego. Ciekawostka – mówi Krośnicka – na jednej ze ścian wisi mapa świata, na której dyrektor chorągiewkami zaznacza miejsca, skąd pochodzą osoby zainteresowane dokonaniami tej placówki w zakresie rozwoju edukacji. Są wśród nich Europejczycy, Amerykanie a nawet Japończycy!
W Linii zespół projektowy spotkał się z dyrektorem Gminnego Domu Kultury Janem Trofimowiczem, który zaprosił młodzież do zwiedzenia wystawy haftu kaszubskiego. O tajnikach i rodzajach haftów kaszubskich opowiadał znawca tematyki, hafciarz i inicjator konkursu hafciarskiego w Linii pan Edmund Szymikowski. Wycieczka zakończyła się w Tłuczewie, gdzie uczniowie zwiedzili dawny dom i szkołę Aleksandra Labudy.
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kębłowie
Zespół projektowy w składzie: Natalia, Julka, Oliwia, Oliwia, Sebastian, Paweł, Mateusz, Wiktoria, Zuzia, Dominik
Koordynacja: Paula Semak
Współpraca: Mama Anna, Katarzyna, Dorota
Zespół projektowy z Kębłowa zajął się tematem dawnych zabaw i zabawek znanych
na Kaszubach. Swoje działania zaczęli 15 czerwca od wycieczki do Muzeum Ziemi Puckiej, gdzie wzięli udział w warsztatach „Zabawmy się jak dawniej” i zwiedzili wystawę czasową „W co się bawić, jak i czym? Dawne zabawy i zabawki z terenu Kaszub i Śląska”.
Dla dużych uczestników był to cudowny powrót do dzieciństwa i wspomnień z podwórka, a dla tych małych chwila na oderwanie się od wirtualnej rzeczywistości i możliwość poznania prostych, kreatywnych zabaw, do których potrzebna jest jedynie… wyobraźnia – mówi koordynatorka Maja Krośnicka. Uczniowie z Kębłowa poznali zabawy z regionu kaszubskiego sprzed 100 lat, np. bimsowanie, trząsanie, nauczyli się prostych rymowanek oraz stworzyliśmy własne zabawki, takie jak bączki z płyty CD, kapsle, czy tzw. fruczkę – guzik zawieszony na nitce, który po odpowiednim zakręceniu wydaje brzęczące dźwięki. Młodzież porównała fruczkę do współczesnego spinnera. Wycieczka zakończyła się spacerem po puckim molo i wizytą w lodziarni.
Zdobytą wiedzę dzieciaki wykorzystały podczas wakacyjnych warsztatów z animacji poklatkowej, które prowadził Tomasz Mering. W trakcie wielu godzin pracy i z wykorzystaniem tysięcy zdjęć powstały krótkie filmiki, które prezentują zasady gier sprzed lat: m.in. kapsle, „Jadę, jadę na koniczku”, bimsowanie (gra sprzed 100 lat), gry w gumę, czy zespołowej gry „Buczka”. W tę ostatnią zespół z Kębłowa zagrał podczas warsztatów z kaszubskich gier podwórkowych prowadzonych przez Adama Hebla oraz Sławomira Krause. Jak sami wspominają gra wycisnęła z nich siódme poty i, mimo żaru lejącego się tego dnia z nieba, ciężko było zakończyć rozgrywkę. Druga gra, którą wówczas poznali, zwana „KNYPA”, wymagała nie lada precyzji – mówi koordynatorka projektu – ale nawet najmłodszej uczestniczce, pięcioletniej Julce poszło bardzo dobrze. Kębłowo zgodnie potwierdza, że trening czyni mistrza! Podczas spotkań zespół wykonał własnoręcznie zabawki sprzed lat oraz kolorowe plakaty z zasadami gier, które zaprezentował podczas Dnia Regionu.
Szkoła Podstawowa im. A. Loreta w Łęczycach
Zespół projektowy w składzie: Aleksandra, Julia, Daria, Julia, Paulina, Julia, Wojciech, Nikodem, Filip, Błażej, Nikola, Marika
Koordynacja: Bogusława Kondratko
Współpraca: Barbara Kościółek, Anna Jakubowska, Anna Kotłowska
13 czerwca z samego rana 12-osobowa grupa podróżników, kaszubskich wanożników, rozpoczęła realizację zaplanowanych wydarzeń. Ciekawi wiedzy i poznania nowych miejsc, wyruszyli na wycieczkę do Łówcza. Tam oczekiwał ich Adam Baran, który poprowadził wycieczkę szlakiem „Tęczowego Pstrąga” po pięknym regionie gminy Łęczyce. Opowiadał wiele ciekawostek związanych z lasem i miejscami historycznie ważnymi dla tego obszaru czy o dawnym sposobem podróżowania – wyjaśnił, kim był wanożnik.
Po długim spacerze, troszkę już głodni i zmęczeni podróżnicy udali się do „Baranówki”, gdzie na co dzień mieszka i pracuje pan Adam – opowiada Maja Krośnicka – Tam obejrzeli pracownię rzeźbiarza i poznali tajniki jego pracy. Zajadając pieczone nad ogniskiem kiełbaski i popijając herbatę grupa wspólnymi siłami stworzyła szkic wanożnika, czyli kaszubskiego podróżnika.
Rysunek, który wówczas powstał posłużył jako wzór rzeźbiarzowi Zenonowi Frąckiewiczowi. Ten artysta ze Słupska, który już od ponad 50 lat dzieli się swoją pasją rzeźbienia z innymi, stanął przed nie lada wyzwaniem. Młodzież z Łęczyc zaprosiła rzeźbiarza do udziału w projekcie, prosząc o wyrzeźbienie piłą łańcuchową kaszubskiego turysty, według ich pomysłu. Na placu przed szkołą Zenon Frąckiewicz zaprezentował piękne artystyczne widowisko – mówi koordynatorka projektu – Z bryły lipowego drewna przez wiele godzin tworzył: wycinał, przycinał, piłował, heblował … postać człowieka. Cała szkoła podstawowa mogła w tym dniu przyglądać się z bliska jego pracy, a nawet pomagać artyście. Zwieńczeniem mistrzowskiego zmagania z pilarką i dłutem był wanożnik jak z obrazka. Dzieło, stanęło na holu głównym w szkole i przypomina uczniom i uczennicom o tym niezwykłym (choć na początku głośnym) artystycznym spektaklu! – dodaje Krośnicka. Dodatkowo uczniowie łęczyckiej szkoły mogli wziąć udział w konkursie literackim na opowiadanie/ legendę o wanożniku.
Zgodnie z planem, po wakacyjnym odpoczynku młodzież z Łęczyc przystąpiła do realizacji kolejnego zadania projektowego. 11 września, jako grupa wanożników, spotkali się ponownie z rzeźbiarzem Adamem Baranem – artystą z Łówcza. Tym razem w bibliotece szkolnej, na warsztatach rzeźbiarskich. Podczas twórczych zajęć, przez kilka godzin samodzielnie pracowali z kawałkiem drewna. Inspiracją do wykonania prac były ptaki naszych lasów, których ilustracje odnaleźli w książkach i o których słuchali opowieści podczas czerwcowej wyprawy. W pierwszej kolejności należało naszkicować kontury wybranych ptaków na kawałku drewna. Następnie, po krótkim przeszkoleniu, młodzież przystąpiła do działania. Oj, ciężka to była praca! – opowiada Krośnicka – Stukanie młotków o dłuta było chyba słychać w całej szkole:) Było warto! Efekty pracy młodych twórców przeszły ich oczekiwania. Spod dłut powstały godne podziwu ptasie arcydzieła, które można oglądać w bibliotece.
Dla zespołu z Łęczyc było to kolejne cenne doświadczenie, jak sami mówią: Twórczo spędziliśmy czas, nauczyliśmy się podstawowych technik rzeźbiarskich, współpracy i cierpliwości. Dziękujemy wszystkim obecnym, a w szczególności prowadzącemu, panu Adamowi za wiele cennych wskazówek i rad podczas tej twórczej lekcji plastyki.
Szkoła Podstawowa im. płk. S. Dąbka w Sychowie
Zespół projektowy w składzie: Zuzia, Julia, Julia, Zuza, Amelia, Martyna, Maja, Amelia, Julia, Weronika, Julia, Maja, Malwina, Agata, Wiktoria
Koordynacja: Barbara Klońska
Współpraca: Piotr Hinca, Sławomir Pienschke, Sylwester Sychowski
15 czerwca grupa uczennic Szkoły Podstawowej w Sychowie rozpoczęła warsztaty, na których poznawali modę, muzykę i taniec regionalny. Pierwsze spotkanie zaczęło się od pracy z igłą i nitką! Uczniowie pod czujnym okiem mistrza krawiectwa, malarki i członkini Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich „Pro Bono” Teresy Ellwart poznawali tajniki szycia. Swoje modowe koncepcje najpierw uwiecznili na papierze, następnie na wybranych przez siebie materiałach. I tak w świecie kolorowych tkanin powstawały przeróżne kaszubskie fasony i ubrania – sukienki, spódniczki, fartuszki i chustki oraz torebki. Powstałe w tym dniu kreacje uczestniczki projektu zaprezentowały podczas pokazu mody na wydarzeniu finałowym.
Zespół z Sychowa swoje działania projektowe kontynuował we wrześniu i październiku. Najpierw podczas wycieczki do Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, gdzie uczestniczył w lekcji muzycznej „Współczesna muzyka kaszubska – śpiewamy współczesne i nowoczesne (!) kaszubskie piosenki” z Rafałem Rompcą. Podczas spotkania dziewczyny tworzyły autorski tekst po kaszubsku do melodii znanej piosenki „Despacito” Luisa Fonsi – opowiada koordynatorka – Było bardzo kreatywnie i śmiesznie.
Po tej rozśpiewanej lekcji przyszedł czas na muzyczne warsztaty, w trakcie których wszystkie chętne osoby mogły zagrać m.in. na diabelskich skrzypcach, burczybasie, kołatce, „rinczku”. Był to „Warsztat gry na kaszubskich instrumentach obrzędowych (mrëczk, diôbelsczé skrzëpce, réńczôk…)”, a następnie przyszedł czas na pełną zabawnych anegdot lekcję „Fifë, wice, szpòrtë, szpôsë – humor i satyra Kaszubów” z Romanem Drzeżdżonem. Dziewczyny uczciły ten pełen wrażeń dzień pizzą i sokiem pomarańczowym – kończy Krośnicka.
Umiejętności haftowania oraz wiedzę na temat stosowanych w hafcie kaszubskim wzorów, kolorów i szkół uczestniczki zdobyły podczas warsztatów hafciarskich z Marią Wittstock i Marią Krośnicką. Sztuka haftowania okazała się niezwykle trudna. Wymagała precyzji, cierpliwości
i dokładności. Szybko okazało się, że do wykonania chusteczek z kaszubskim wzorem potrzebne będą dwa spotkania, a nie tak jak planowano jedno. Podczas pierwszego dnia uczestniczki wykonały tzw. mereżkę, czyli rodzaj haftu ażurowego, który polega na wysnuwaniu pojedynczych nitek z tkaniny – opowiada koordynatorka – Na kolejnym spotkaniu naniosły przy pomocy pergaminu i kalki wybrane przez siebie wzory, które następnie wyhaftowały. Efekty były wspaniałe.
Końcówka września oraz początek października to intensywny czas przygotowań do pokazu mody, prób teatralnych i tanecznych prowadzonych przez Amelię Brzeską i koordynatorkę Barbarę Klońską. Amelia, jedna z uczestniczek projektu, stworzyła samodzielnie układ choreograficzny do piosenki „Despacito” (inspiracją były warsztaty w wejherowskim muzeum!) i nauczyła kroków tanecznych swoje koleżanki. Brawo za inwencję i koleżeńskość! – chwali Krośnicka.
Finał projektu odbył się w Sychowie 5 października w ramach Dnia Regionu, czyli podsumowania trzymiesięcznej pracy zespołów projektowych ze szkół podstawowych z powiatu wejherowskiego. W spotkaniu uczestniczyli zaproszeni goście – władze samorządowe, dyrektorzy i nauczyciele szkół, które uczestniczyły w projekcie, osoby prowadzące warsztaty, przedstawiciele instytucji kulturalnych i stowarzyszeń, młodzież z zespołów projektowych oraz społeczność Szkoły Podstawowej w Sychowie.
W tym dniu publiczność i prowadzący mogli przez kilka godzin uczestniczyć w forum kulturalnym, którego gospodarzem była młodzież. Dzieciaki z Barłomina, Gowina, Kębłowa, Łęczyc i Sychowa opowiadali o kulturze Kaszub w niebanalny sposób – opowiada koordynatorka Maja Krośnicka – Zaprezentowali np. jak w prosty sposób wykonać zabawki, którymi bawili się najmłodsi Kaszubi nawet 100 lat temu, opowiedzieli o mitologii i kaszubskich duchach, o smakach Kaszub i swoich ulubionych potrawach, zaprezentowali modę i tańce kaszubskie, a także promowali piękno kaszubskich krajobrazów. W tym dniu uczestnicy wydarzenia mogli zagrać w grę Bucka, posmakować Kaszub, nauczyć się haftować a nawet rzeźbić…
Dzieci, które nie uczestniczyły bezpośrednio w projekcie mogły wziąć udział w grze, której celem było utrwalenie zdobytej wiedzy oraz promocja projektu. Gra polegała na podaniu prawidłowych odpowiedzi na przygotowane przez poszczególne zespoły zagadki. Informacje, którymi należało uzupełnić kartę z pytaniami, pojawiły się podczas prezentacji. Dzieci miały tydzień czasu na wykonanie zadania. Następnie uzupełnione karty wrzucały do specjalnie przygotowanej urny, która stała na holu szkolnym. Odpowiedzi na pytania można było poszukiwać z rodzicami, kolegami z klasy, poprosić o pomoc nauczycieli. Spośród uzupełnionych kart, które znalazły się w urnie, pani dyrektor szkoły w Sychowie wylosowała 15 nagrodzonych osób. Zwycięzcy otrzymali kubki z logo projektu oraz słodycze.
Fot. Bartek Bańka
Maja Krośnicka, koordynatorka projektu, tak podsumowuje najważniejsze efekty przeprowadzonych działań:
Zależało nam na promocji i integracji instytucji kulturalnych i edukacyjnych z powiatu wejherowskiego. W czasie trwania projektu koordynatorzy oraz dyrektorzy poszczególnych placówek mieli okazję się poznać, porozmawiać, wymienić doświadczeniami. Dzięki podsumowaniu podczas Dnia Regionu poszczególne drużyny dowiedziały się o szlakach turystycznych, miejscach wartych odwiedzenia, ciekawych ludziach i artystach z sąsiednich miejscowości.
Młodzież, która uczestniczyła w projekcie brała udział w wielu, bardzo różnorodnych wydarzeniach – wycieczkach, warsztatach artystycznych, spotkaniach z ciekawymi ludźmi, dzięki temu nabyła wiele nowych umiejętności, m.in. szycia, gotowania, fotografowania, haftowania, tańca, animacja poklatkowej oraz zdobyła wiedzę na temat bogatej kultury regionu Kaszub. Wielu uczestników projektu odkryło swoje pasje – fotografia, haft, taniec. Wiemy od dzieci i rodziców, że po powrocie do domu próbowali szyć, haftować, przygotowywali samodzielnie zabawki. Ponadto praca nad wybranym obszarem kultury regionu wymagała od uczestników współpracy, podziału obowiązków, odpowiedzialności za siebie, tym samym za cały zespół. Młodzi ludzie mieli wpływ na formę prezentacji, wybór przedstawionych treści.
Zespoły projektowe składały się z osób w różnym wieku i o różnych umiejętnościach. Udział w zadaniu, a potem także prezentacja wyników kilkumiesięcznej pracy wymagała od każdego uczestnika zaangażowania, oraz dawała możliwość pokazania swoich mocnych stron i umiejętności. Prezentacja dokonań podczas Dnia Regionu oraz przejęcie przez uczestników funkcji edukatorów, dała młodym ludziom poczucie satysfakcji, sprawstwa, dumy, wiarę we własne siły.
